4 października br. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział Tuchola obchodziło uroczyście dwa jubileusze: 40-lecie Zespołu Haftu Kaszubskiego „Złotnica” im. Marii Janta–Połczyńskiej oraz 50-lecie pracy twórczej hafciarki Hanny Kozłowskiej.

Z tej okazji w Tucholskim Ośrodku Kultury odbył się wernisaż jubileuszowej wystawy prac wszystkich członków Zespołu: 12 hafciarek, 5 rzeźbiarzy i 2 plecionkarzy. Wystawa przedstawia 173 prace twórców ludowych.

Zespół założyła w roku 1984 Stanisława Betyna, bardzo utalentowana hafciarka i do tego działaczka społeczna, uczestniczka wielu konkursów sztuki ludowej, w tym międzynarodowych, w których otrzymywała wysokie nagrody. Do szczególnych dzieł pani Stanisławy należą kopie zabytkowych czepców - złotnic – stąd nazwa Zespołu ZŁOTNICA.

Trzon Zespołu stanowiła rodzina pani Stanisławy: sześć haftujących córek, dwie haftujące siostry, siostrzenice. Zespół uzupełniały hafciarki, które już posiadały osiągnięcia w dziedzinie haftu oraz panie rozpoczynające swoją przygodę z haftem.

Stanisława Betyna za propagowanie i rozwijanie sztuki ludowej naszego regionu otrzymała w roku 2003 najstarsze i najważniejsze ogólnopolskie wyróżnienie za osiągnięcia w kulturze ludowej – Nagrodę im. Oskara Kolberga.

Hafciarki Zespołu ZŁOTNICA są uczennicami Heleny Grabkowskiej oraz Stanisławy Betyny i uprawiają hafciarstwo według wzornictwa szkoły tucholskiej wprowadzonego przez Helenę Grabkowską w kolorystyce złota i bursztynu. Od roku 2006 - po śmierci Stanisławy Betyny - Zespół prowadzi Antonina Olszewska – zasłużona i ambitna hafciarka, laureatka wielu ogólnopolskich i regionalnych konkursów sztuki ludowej, odznaczona Honorową Odznaką Zasłużony Działacz Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Członkowie Zespołu są równocześnie członkami Tucholskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego.

Twórcy spotykają się w świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w Tucholi w każdy poniedziałek. Są to spotkania robocze, podczas których hafciarki doskonalą technikę, pracują nad nowym wzornictwem i omawiają plany działań twórczych.

W ciągu 40 lat zespół uczestniczył w licznych konkursach sztuki ludowej ogólnopolskich i regionalnych, gdzie zdobywa wysokie nagrody. Prace prezentowane są podczas licznych wystaw pokonkursowych, regionalnych i indywidualnych.

Hafty, rzeźba i plecionka znajdują się w zbiorach muzeów, galerii, w kościołach, w zbiorach prywatnych w kraju i zagranicą. Zespół wystawia swoje wyroby na różnego rodzaju jarmarkach i kiermaszach sztuki ludowej w Tucholi, Toruniu i na całym Pomorzu.

W ciągu 40 lat zespół organizował liczne plenery oraz warsztaty twórcze dla dzieci i młodzieży w szkołach: w Tucholi, Chojnicach, Lubni, Klonowie, Ostrowie i Kęsowie celu kontynuowania naszych regionalnych tradycji ludowych i szukania młodych talentów.

Członkowie „Złotnicy” aktywnie uczestniczą w życiu kulturalnym i społecznym miasta oraz powiatu. Prowadzą działalność w zakresie promocji regionu i edukacji regionalnej, współpracując z administracją samorządową, Miejską Biblioteką Publiczną w Tucholi, Tucholskim Ośrodkiem Kultury, Tucholskim Parkiem Krajobrazowym i Muzeum Borów Tucholskich.

Zachwycająca uroda haftów promuje nasz region w całym kraju, stając się marką i znakiem rozpoznawczym Borów Tucholskich.

Wspólnie z Tucholskim Oddziałem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego twórcy ludowi zespołu promują sztukę ludową Tucholi i Borów Tucholskich na Kaszubach, Kociewiu i całym Pomorzu.

Podczas corocznych Światowych Zjazdów Kaszubów prezentują swoje wyroby, ukazując piękno sztuki ludowej naszego regionu, a szczególnie haft, który jest charakterystycznym elementem naszej kultury regionalnej.

Dzięki wielkiemu zaangażowaniu wszystkich tucholskich hafciarek, ich doskonałemu warsztatowi, precyzyjnej pracy z dłutem i mozolnego wyplatania koszyków współczesna sztuka ludowa Borów nadal się rozwija i trwa. Twórcy ludowi podtrzymują i wzbogacają dziedzictwo kulturowe Tucholi i Borów Tucholskich.

Zwieńczeniem wieloletniej pracy artystycznej wszystkich tucholskich hafciarek jest wpisanie Haftu Kaszubskiego Szkoły Tucholskiej i Borowiackiej na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Z okazji jubileuszu członkowie zespołu otrzymali pamiątkowe statuetki z okazji 40-lecia „Złotnicy” oraz specjalnie wydany z tej okazji informator zawierający najważniejsze fakty z historii zespołu i krótką charakterystykę twórczości artystycznej każdego członka.

Antonina Olszewska po 18 latach kierowania zespołem przekazała hafciarce Iwonie Lewandowskiej jego dalsze prowadzenie.

Podczas uroczystości burmistrz Tucholi Tadeusz Kowalski wręczył odznaki honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej paniom: Hannie Kozłowskiej, Iwonie Lewandowskiej i Barbarze Rożniak.

Gratulacje i życzenia z okazji jubileuszu 40-lecia zespołu, 50-lecia hafciarki Hanny Kozłowskiej i nadania odznak honorowych składali: burmistrz Tadeusz Kowalski, wicestarosta tucholski Jerzy Kowalik, prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jan Wyrowiński, prezes Borowiackiego Towarzystwa Kultury Maria Ollick, starszy kustosz Muzeum Etnograficznego w Toruniu Kinga Turska – Skowronek, prezes Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w Tucholi Jacek Jeżewski oraz przyjaciele i sympatycy zespołu.

Uroczystości jubileuszowe odbyły się dzięki wsparciu finansowemu gminy Tuchola, powiatu tucholskiego, Towarzystwa Przemysłowo-Handlowego „Wegner i Spółka”, Banku Spółdzielczego w Tucholi oraz firmie Tuszkiewicz Garage z Raciąża.

Tekst: Iwona Lewandowska, prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Oddział Tuchola